Lekcje etyki w szkole: gimnazjum

academicon.pl/lekcje-etyki-w-szkole-gimnazjum/

[autorzy: Joanna Maria Chrzanowska, Alina Płaziak-Janiszewska, Agata Matyjasek, Paweł Mroczkiewicz, Katarzyna Myrcik]. Lublin : Wydawnictwo Academicon, 2015. - 130 s. : il. ; 21 cm.  ISBN: 978-83-62475-12-4

Spis treści

• Przedmowa
• Wstęp
• Opis metod
• Podstawowe pojęcia etyki
• Samowychowanie drogą do rozwoju
• Czy podarunki zawsze są przemyślane?
• Czym sumienie jest dla ludzi?
• „Takich dwóch, jak nas trzech, to nie ma ani jednego”, Alan Alexander Milne
• Czym jest cnota?
• „Obowiązek rozpoznasz po tym przede wszystkim, że nie pozostawia ci on prawa wyboru”, Antoine de Saint-Exupéry
• „Być człowiekiem znaczy mieć utopie”, Paul Tillich
• Fenomen Anny Frank
• Trzy religie – jeden konflikt
• Dlaczego ludzie wierzą?
• Różne oblicza religii
• Banalność zła
• Człowieku, kim TY jesteś?
• Płeć kulturowa a płeć biologiczna
• „Kobieta to tylko żebro Adama?”, Stanisław Jerzy Lec
• Prywatne/publiczne a światopogląd
• „Źródłem wszystkich naszych bied jest porównywanie”, Soren Kierkegaard
• Czy to jest jeszcze sztuka?
• „Praca oddala od nas trzy wielkie niedole: nudę, występek i ubóstwo”, Wolter
• Biogramy autorów

Recenzje
Poniższy zbiór dwudziestu scenariuszy do lekcji etyki został opracowany przez praktyków, którzy – korzystając z własnego doświadczenia – przedstawiają swoje pomysły na lekcje, powiązane z celami kształcenia: refleksyjną postawą wobec człowieka, rozpoznawaniem podstawowych wartości oraz podejmowaniem odpowiedzialności za siebie i innych. Wśród propozycji zajęć można odnaleźć między innymi tematy o samorealizacji, sumieniu, przyjaźni, obowiązku, pracy, człowieku. […] Prezentowana pozycja jest pierwszą tak kompleksową pomocą dydaktyczną do nauczania etyki na poziomie gimnazjum, która chce zaproponować treści do namysłu i refleksji etycznej nad problemami obecnymi w świecie człowieka. […] Głównym przesłaniem scenariuszy lekcji etyki, naznaczonych potrzebą zmian, jest propozycja odejścia od nauczania gotowej wiedzy w stronę próby nauczania podstawowej umiejętności, jaką jest krytyczne myślenie.
Z przedmowy Pawła Mroczkiewicza

Kierunek - wartości : inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki

redaktor prowadząca Alina Płaziak-Janiszewska ; [redakcja Agata Matyjasek, Agata Maćkowiak, Karolina Gruchalska-Matuszak, Zofia Drossel-Jórdeczka ; konsultacje merytoryczne Alicja Skrzypczak]. Poznań : Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2016. - 149, [3] strony : ilustracje ; 24 cm.  ISBN: 978-83-7092-168-2

książka do pobrania

Recenzje
Autorzy scenariuszy szukają życiowego kompromisu pomiędzy znaczeniami, m.in. takich terminów, jak sprawiedliwość, wspólnota czy poświęcenie. Chcą dotrzeć op procesów przyswajania przez młodzież wartości. dlatego podają liczne przykłady pytań filozoficznych, które prowokują dyskusję i inicjują w młodym człowieku myślenie krytyczne, bo nieidące śladami obowiązujących stereotypów oraz otwarte zarazem na swoje wersje alternatywne, a nawet antynomiczne. (…) Zbiór scenariuszy ,,Kierunek – Wartości” jest przydatną pozycją dla edukatorów dążących do wskazania swoim uczniom drogi do osiągania świadomości etycznej poprzez edukację praktyczną.
Prof. Dr hab. Roman Kubicki - dyrektor Instytutu IF UAM

Przedłożone scenariusze lekcji podpowiadają, jak kształcić refleksję wrażliwą, krytyczną i zaangażowaną w dialog z innymi. Traktuje się tu etykę nie jako przekaz arbitralnych treści, lecz przestrzeń wykorzystywaną przez nauczyciela do kształcenia kompetencji, które pozwolą uczniom prowadzić rozumny namysł nad wartościami i samodzielnie podejmować decyzje w oparciu o to, co postrzega się jako ważne i wartościowe. Oprócz walorów dydaktycznych zebranego materiału, które sa nie do przecenienia w sytuacji, gdy  na rynku edukacyjnym wciąż mało podręcznikowych wskazówek dla nauczycieli etyki, książka jest głosem w dyskusji nad sensem etyki jako przedmiotu szkolnego. Etyka powinna być obecna w szkole, gdyż jest elementem edukacji moralno-dyskursywnej.
Dr hab. Anna Malitowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Filozofii, Zakład Etyki

Kierunek - dialog : inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki

książka do pobrania

/ [redakcja Alina Płaziak-Janiszewska, Agata Matyjasek, Agata Maćkowiak, Karolina Gruchalska-Matuszak ; zespół autorski Zofia Drossel-Jórdeczka, Alicja Fryda-Trafny, Karolina Gruchalska-Matuszak, Małgorzata Hypś-Wolińska, Aleksandra Lewandowska, Agata Maćkowiak, Agata Matyjasek, Monika Ograbek, Kamila Piechowak-Marcinkowska, Alina Płaziak-Janiszewska, Paulina Wojtkowiak, Krystyna Zalisz-Kaczmarek]. Poznań : Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 2017. - 162, [2] strony : ilustracje ; 24 cm.   ISBN: 978-83-927154-9-8

[redakcja Alina Płaziak-Janiszewska, Agata Matyjasek, Agata Maćkowiak, Karolina Gruchalska-Matuszak ; zespół autorski Zofia Drossel-Jórdeczka, Alicja Fryda-Trafny, Karolina Gruchalska-Matuszak, Małgorzata Hypś-Wolińska, Aleksandra Lewandowska, Agata Maćkowiak, Agata Matyjasek, Monika Ograbek, Kamila Piechowak-Marcinkowska, Alina Płaziak-Janiszewska, Paulina Wojtkowiak, Krystyna Zalisz-Kaczmarek]. Poznań : Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 2017. - 162, [2] strony : ilustracje ; 24 cm.   ISBN: 978-83-927154-9-8

Recenzje

Książkę ,,Kierunek – Dialog” tworzą warsztaty, które mają ułatwić nauczycielom prowadzenie lekcji uczących uczniów trudnej sztuki dialogu. Nie mam wątpliwości, że w świat dialogu trzeba wprowadzać jak najwcześniej – propagować go w wieku przedszkolnym, a na dalszych etapach szkolnej edukacji pokazywać jego dobrą moc. Dialogu potrzebujemy zarówno w życiu prywatnym, jak i w przestrzeni publicznej, zakłada to bowiem funkcjonowanie każdej, zdrowej – to znaczy żyjącej w sposób demokratycznej – społeczności.
Prof. Zw. Dr hab. Roman Kubicki
Dyrektor Instytutu Filozofii UAM w Poznaniu

Dwa najważniejsze pojęcia książki to ,,wartość” i ,,dialog”. Są to jednocześnie dwa najważniejsze cele, które można osiągnąć na lekcjach z wykorzystaniem zaproponowanych scenariuszy. Prezentowane materiały dydaktyczne koncentrują się na kształceniu zdolności wydawania ocen i prezentowania ich w dyskusji z innymi. W myśleniu wartościującym chodzi zarówno o przyznawanie wartości konkretnym rzeczom, jak i nastawieniom, sposobom zachowania, osobistym cechom, społecznym ideałom. Dzieci ćwiczą wybór pośród alternatyw, uczą się mówić o uczuciach towarzyszącym określonym decyzjom, potwierdzać swój wybór na drodze argumentacji, potwierdzać swój wybór na drodze argumentacji i dyskusji.
Warto zachęcić do lektury książki nauczycieli innych przedmiotów niż etyka. Bo czyż nie idzie w edukacji ostatecznie o kształcenie wrażliwego i refleksyjnego  obywatela, który potrafi sprawnie poruszać się w przestrzeni społecznej?
dr hab. Anna Malitowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filozofii, Zakład Etyki

KROK DALEJ...  inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki

książka do pobrania

Recenzje

Nie mam wątpliwości, że ,,Krok dalej …”  jest książką niezwykłą. Choćby dlatego, że spotykają się w niej osoby, dla których edukacja  jest pasją życia. Na jedną cechę książki chciałbym jednak zwrócić uwagę – mianowicie na perspektywiczność tekstów, które ją tworzą. Dla autorek edukacja jest bowiem  wielowątkową i złożoną sztuką życia. Z tego powodu dotykają egzystencji w różnych  miejscach oraz – co najważniejsze – w możliwie wielu perspektywach interpretacyjnych i problemowych.
Jest w tej książce miejsce zarówno dla człowieka podziwiającego krajobraz własnych myśli, jak i dla człowieka, który uparcie  tworzy siebie z różnych kontekstów społecznych.
To na pewno jest książka bardzo przydatna dla nauczycieli. Ale to  nie jest książka tylko dla nauczycieli.
To książka dla wszystkich, którzy mają odwagę i chęć rozpoznawać w życiu przejaw sztuki — a zatem przejaw nieustannego budowania siebie i świata. 
Prof. zw. dr hab. Roman Kubicki
Dziekan Wydziału Filozoficznego UAM
Kierownik Zakładu Filozofii Kultury
Członek Prezydium Komitetu Nauk Filozoficznych PAN          

To książka z inspiracjami dla nauczycieli, którzy zechcieliby się zmierzyć z filozofowaniem z dziećmi i młodzieżą. Scenariusze lekcji zachęcają do praktykowania filozofii w sposób żywy, tak by wszelkie wartości i ideały nabierały znaczenia uchwytnego dla dzieci, „przeżytego na własnej skórze” i rokującego, że nie znikną one z pola widzenia małych filozofów wraz z końcem lekcji. Punktem wyjścia filozofowania są opowiastki z życia codziennego, stawiające zawsze bohatera historii wobec pytań i wyborów moralnych, domagające się rozwiązania w sytuacji, gdy prostego rozwiązania nie ma. Uczestnicy zajęć mają za zadanie rozpoznać problem, odczuć jego wagę i znaleźć rozwiązanie w dyskusji, w zgodzie z sobą, ale i z wyobrażeniami innych – kolegów i koleżanek.    
„Krok dalej …” to książka, która jest nie tylko inspiracją dla nauczycieli czy przewodnikiem, jak poruszać się wśród dziecięcych pytań i wyobrażeń. Jest również zachętą do tego, by własne dorosłe wyobrażenia na powrót skonfrontować ze światem, na nowo przeżyć znaczenie przypisywane wartościom na mocy konwencji, autorytetu czy zwykłego przyzwyczajenia.
dr hab. Anna Malitowska
UAM, Wydział Filozoficzny, Zakład Etyki 

Po drugiej stronie… Inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki

Recenzje

Książka Po drugiej stronie… Inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki, zgodnie z zastrzeżeniem zawartym w podtytule, adresowana jest nie tylko do nauczycieli etyki, lecz może być źródłem inspirujących przemyśleń także dla nauczycieli języka polskiego i filozofii oraz wychowawców i instruktorów pracujących z dziećmi w domach kultury. Struktura książki jest czytelna i niezwykle efektywna, ponieważ jej autorzy zapraszają czytelników do wzięcia udziału w przygodzie z wieloma relacjami, które na dobre i złe wiążą ludzi. W każdej historii spotkania człowieka z człowiekiem najpierw krótkie opowiadanie tworzy odpowiedni klimat dla pojawienia konkretnych relacji między nimi, a następnie dobrze przemyślane i wyartykułowane wskazówki metodyczne wskazują możliwe drogi ich odczuwania i odkrywania przez dzieci. Mówiąc krótko: to dobra i mądra książka dla wszystkich, którzy próbują przyjaźnić się z dobrem i mądrością.

prof. dr hab. Roman Kubicki
Dziekan Wydziału Filozoficznego UAM
członek Komitetu Nauk Filozoficznych PAN
kierownik Zakładu Filozofii Kultury na Wydziale Filozoficznym UAM

Dzisiaj, w owładniętym pandemią świecie, w którym stan wyjątkowy stał się the new normal, zabrakło i nadal brakuje nam pewnych zdolności. Pokazały to tygodnie izolacji, społecznego dystansowania się, zdalnej edukacji i pracy, odsunięcia od przestrzeni publicznej, której – jak się okazuje – Internet nie był w stanie zastąpić. Epidemia przyczyniła się do globalnego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego jednostek doznających niepokoju, frustracji, nerwowości czy osamotnienia. Osoby poddane izolacji lub kwarantannie cierpią też z powodu aleksytymii, dysfunkcji osobowościowej polegającej na niezdolności do rozpoznawania i werbalizowania własnych uczuć.
Dlatego największą zaletą książki nie jest to, że uświadamia problemy filozoficzne, operując na filozoficznych przekonaniach. Co zresztą czyni się sprawnie i przekonująco. Wyróżnia ją to, że traktuje edukację jako proces ucieleśniony i zarazem abstrakcyjny, wychodzący od uczuć, które odzyskują swą godność, stając się przedmiotem refleksji, namysłu i dialogu.
Książka wychodzi w ten sposób naprzeciw wyzwaniom czasu, w którym powstała. Daje ona nauczycielom, ale przede wszystkim uczennicom i uczniom, narzędzia do obchodzenia się z tym, co na pozór jest tak mało dyskursywne.

dr hab. Anna Malitowska
UAM Wydział Filozofii

Kontakt:
Alina Janiszewska
nauczyciel konsultant ODN w Poznaniu
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.